wijsheid
Achtergrond van Salomons leven. In de tweede helft van 2 Samuël lezen we over het einde van Davids leven
Achtergrond van Salomons leven
In de tweede helft van 2 Samuël lezen we over het einde van Davids leven en de problemen die hij had met zijn zoon Absalom. Dan gaan we naar het Boek 1 Koningen, waar we lezen over de dood van David en over de regering van Salomo en zijn uiteindelijke dood als Davids zoon op de troon.
Gebed om wijsheid
Hoewel er een groot aantal interessante gebeurtenissen in het verhaal van Salomo voorkomen, vond een van de belangrijkste gebeurtenissen plaats in hoofdstuk 3 van I Koningen, rond 970-930 v.Chr. Salomo hield van de Heer en offerde regelmatig aan Hem. Toen hij een keer aan het offeren was, verscheen de Heer aan hem in een visioen en zei: ‘Salomo, wat wil je?’ In 1 Koningen 3:9 lezen we zijn antwoord. ‘Geef uw dienaar daarom een begripvolle geest om uw volk te regeren, zodat ik onderscheid kan maken tussen goed en kwaad.’ God hoorde dit en beantwoordde het gebed van Salomo en maakte hem tot de wijste persoon die ooit heeft geleefd. In een zeer interessante wending zegt God vervolgens: “Omdat je niet om rijkdom of een lang leven hebt gevraagd, ga ik je rijkdom en een lang leven geven.” Salomo regeerde dus nog eens veertig jaar.
In sommige opzichten was Salomo de grootste van alle Israëlitische koningen. Hij was zeker legendarisch vanwege zijn wijsheid, en mensen kwamen uit alle landen om te horen: 'En God gaf Salomo wijsheid en begrip die de grenzen en de breedte van het verstand te boven ging, zoals het zand aan de kust, zodat de wijsheid van Salomo de wijsheid van iedereen overtrof en alle wijsheid van Egypte." Hij sprak ook 3000 Spreuken en zijn liederen waren 1005. Salomon was legendarisch vanwege zijn wijsheid. Hij breidde de politieke grenzen van Israël verder uit dan zelfs zijn vader kon bereiken. Hij bouwde de tempel en centraliseerde de aanbidding in Jeruzalem, iets dat heel belangrijk was geweest, en hij vergaarde enorme rijkdom. Dus in sommige opzichten was Salomo de grootste van de Israëlitische koningen.
Sterft als een dwaas
Maar Salomo begon, net als veel andere mensen, sterk en eindigde zwak. Het is een patroon dat we zien, nietwaar? Keer op keer beginnen deze mensen sterk en eindigen ze zwak. In 1 Koningen 3:3, aan het begin van zijn regering, “had Salomo de Heer lief, wandelend in de wetten van David, zijn vader.” Hij begint sterk. Maar dan trouwt hij al heel vroeg met de dochter van Farao, een politiek huwelijk, maar iets waarvan hem expliciet werd verteld dat hij dat niet kon. Hij mag niet trouwen met de dochters van buitenlandse koningen. En dan gebruikt Salomo dwangarbeid en zware belastingen om zijn verovering en zijn bouwprogramma's te verwezenlijken. Het zijn precies de soort problemen waarvoor Samuël de Israëlieten had gewaarschuwd: “Dit is wat een koning doet. Als je echt een koning wilt, dan is dit wat ze met je gaan doen.’ En als je de eerste elf hoofdstukken van I Koningen grondig leest, zie je dat Salomons leven bergafwaarts gaat. Uiteindelijk wordt de wijste man een dwaas in zijn eigen taal, in zijn eigen terminologie. In 1 Koningen Hoofdstuk 11, beginnend bij vers 1, lezen we: ‘Koning Salomo hield veel van buitenlandse vrouwen, samen met de dochter van de farao, Moabitische, Ammonieten, Edomitische, Sedonische en Hettitische vrouwen uit de volken waarover de Heer tegen hen gezegd had. Tegen het volk van Israël: 'Gij zult niet met hen trouwen, en zij ook niet met u, want zij zullen uw hart zeker afwenden achter hun goden aan.'' Salomo klampte zich vast aan deze verliefde vrouwen. Hij had 700 vrouwen, prinsessen, en 300 concubines en zijn vrouwen keerden zijn hart naar andere goden, en zijn hart was niet echt heel voor de Heer, zijn God, zoals het hart van David, zijn vader. De tekst gaat verder met praten over Salomo die tempels bouwde voor al deze buitenlandse goden. Weet je, het is interessant dat eigenlijk het enige dat telt de trouw aan het verbond is. Hier zijn al deze dingen die Salomo had. Hij had wijsheid, hij had wijsheid. Had macht, hij had rijkdom, maar uiteindelijk waren ze niet zo belangrijk. Wat echt belangrijk was, was of Salomo trouw was aan de opdracht van God, of hij trouw was aan het verbond. Het is op die standaard en die standaard alleen dat hij wordt geoordeeld. Uiteindelijk wordt hij aan het einde van hoofdstuk 11 als dwaas beoordeeld, en God vertelt Salomo wat hij gaat doen.
Vanwege Salomons zoon gaat Hij zijn natie in tweeën scheuren, de noordelijke tien stammen zullen aan een ander koninkrijk worden gegeven, maar vanwege Davids trouw zal God de twee zuidelijke stammen en alle zonen van Salomo en het huis van Salomo behouden. Om over deze stammen te regeren. Een heel leven van de wijste man ter wereld die als dwaas stierf.
Inleiding tot Spreuken
Ik zou Salomons leven graag willen gebruiken als achtergrond voor het boek Spreuken. Salomo schreef 3000 spreuken, waarvan sommige, samen met spreuken die door andere mensen zijn geschreven, zijn verzameld in het boek dat wij Spreuken noemen. Het is het boek direct na de Psalmen, midden in uw Bijbel. Deze spreekwoorden zijn erg interessant en het lijkt erop dat deze spreekwoorden over van alles en nog wat te zeggen hebben. Het is verbazingwekkend wat je in dit boek kunt oppikken en als je aan het preken was, zou je je favoriete spreekwoorden kunnen kiezen, maar ik ben aan het vertellen dus hier zijn mijn favoriete spreekwoorden. Ook hier zijn er bepaalde thema’s die door het boek heen lopen. Een van de thema’s waar Spreuken graag over praat is luiheid. Keer op keer spreken Spreuken over de luiaard. Spreuken 20:4 zegt bijvoorbeeld: ‘De luiaard ploegt niet in de herfst. Hij zal zoeken bij de oogst en niets hebben.” Ik hou van die voorstelling van een lui persoon die uitgaat als het herfst is (de tijd in het Midden-Oosten). Hij gaat niet naar buiten om te planten, maar als het tijd is voor de oogst, gaat hij naar buiten en zegt: "Hé, waar is al het voedsel gebleven?" Zie je iemand in de Nederland dat doen? Het is een absurd beeld van luiheid. Spreuken hebben veel te zeggen over rust. Ik weet niet hoe vaak ik Spreuken 14:30 heb gehoord.
Ik heb altijd geweten dat ik in de problemen zat toen ik van Kouteren werd genoemd, en mijn grootmoeder zei: "Theo, een rustig hart geeft leven aan het vlees." Ik was een nogal hyperkind. ‘Kun je niet gewoon kalmeren, Theo? Een rustig hart geeft leven aan het vlees, maar afgunst doet de botten rotten.” De andere die ik veel hoorde was Spreuken 15:1. ‘Een zacht antwoord, Theo, keert de toorn af, maar een hard woord wekt woede op.’ Er valt veel te zeggen over rust. Er is ook veel te zeggen over rijkdom, vooral over onrechtmatig verworven rijkdom. Spreuken 17:1 zegt bijvoorbeeld: ‘Beter is een droge hap met rust dan een huis vol feestmaaltijden en strijd.’
Het interessante aan Spreuken is dat ze praktisch zijn in de toepassing van wijsheid, maar ze gaan zoveel dieper dan dat. Dat is een van de dingen die ik deze week echt heb gezien. Ze zijn niet slechts een lijst van hoe je dit en dat moet doen, maar er zitten diepe fundamentele en blijvende waarheden achter zoveel van deze dingen. 17:1 is een kwestie van verduidelijking van waarden. Wat is voor jou belangrijker: veel geld en strijd, of een beetje rust en vrede? De onderliggende waarheid is dat de rust en stilte waardevoller zijn. 19:17: “Wie genereus is tegenover de armen, leent aan de Heer en Hij zal hem zijn daden terugbetalen.” Dat is een verbazingwekkend spreekwoord, omdat het diep ingaat op de kern van rentmeesterschap. Het idee dat wat we hebben van God is en dat we tegenover Hem verantwoordelijk zijn voor de manier waarop we het gebruiken.
Wanneer we de gaven van de Heer nemen en die aan de armen geven, geven we die in feite terug aan de Heer en Hij zal ons ervoor terugbetalen. Diepe waarheden samen met praktische wijsheid, en het heeft veel te zeggen over rijkdom. Er is ook veel te zeggen over spreekwoorden. Mijn favoriete spreekwoord in deze zin is Spreuken 5, beginnend bij vers 18: ‘Verheug je over de vrouw van je jeugd, een lieflijk hert, een sierlijke hinde. Wees altijd bedwelmd in haar liefde.” Dat vind ik leuk. Ik las dit deze week aan mijn vrouw en ze zei: "Oh geweldig, nu ben ik een hert, ik ben een hinde." "Ah, maar een mooie, een sierlijke, mijn liefste."
Er is veel te zeggen over een goede vrouw. En het zegt ook heel wat over een slechte vrouw, en ik moet erop wijzen dat de context van Spreuken een vader is die zijn zoon onderwijst, en dus wat goed is voor de mens, is ook goed voor de blik op dit soort dingen. Ik wou dat er meer dingen waren over slechte echtgenoten, maar daar is niet veel van. Maar in Spreuken 21:9 staat bijvoorbeeld: ‘Het is beter om in de hoek van een dak te wonen dan in een huis dat je deelt met een twistzieke vrouw.’ Ga als je thuiskomt eens kijken naar de vertaling daarvan in de Bijbel. Het is nogal creatief en interessant.
Het heeft ook heel veel te zeggen over overspel en seksuele trouw. Misschien wel de sterkste passage van allemaal staat in Spreuken 5. Een deel van mij wil deze passages overslaan, maar als ik trouw wil blijven aan Spreuken, kan ik deze niet overslaan omdat het een van de overheersende thema's in het boek is. Spreuken 5, beginnend in vers 3: “Want de lippen van verboden vrouwen druipen van honing.” En jullie allemaal, een verboden vrouw is niet zomaar een prostituee. De verboden vrouw is de vrouw op de pornografische website of in het pornografische tijdschrift. De verboden vrouw is de seksueel actieve middelbare scholier en de seksueel actieve student. Ik denk dat de overspelige vrouw, de verboden vrouw, zelfs is wat er op de middelbare school gebeurt met het flirten en het voortdurend opwerpen van fysieke en emotionele barrières die we hebben. Spreuken zeggen: “De lippen van een verboden vrouw”, en laten we eerlijk zijn, een verboden man, “druipen honing. En haar spraak is zachter dan olie. Maar uiteindelijk is ze bitter als alsem, scherp als een tweesnijdend zwaard. Haar voeten dalen af naar de dood, haar stappen volgen het pad naar Sheol.’ Een van de fundamentele, onderliggende thema's die door Spreuken heen loopt, is, in hun taal, de dwaas, iemand die alleen naar de korte termijn kijkt. En ik moet het in hun taal zeggen, omdat mijn grootmoeder me heeft geleerd nooit iemand een 'dwaas' te noemen. Maar Salomo noemt ze een dwaas, dus in deze context moet ik wel. De dwaas kijkt alleen naar de korte termijn. En de wijze mens kijkt naar de lange termijn. Dit is een fundamenteel thema in het hele boek Spreuken. De dwaas kijkt naar deze verboden vrouw en ziet de lippen druipen van honing en de spraak die gladder is dan olie en zegt: 'Er zijn geen gevolgen. Er is niets op de lange termijn, het is alleen maar op de korte termijn.” Van alle Spreuken en alle thema's ervan is waarschijnlijk Spreuken 1:7 de belangrijkste.
Salomo begint het boek met dit spreekwoord en uit dit spreekwoord volgt de rest. "De vreze des Heren is het begin van kennis; dwazen verachten wijsheid en onderwijs." Als je wijs wilt zijn, als je echt slim wilt zijn, dan begint je zoektocht naar wijsheid met de vreze des Heren. Dat is het uitgangspunt. Dat is de bron waaruit alle andere wijsheid zal voortkomen. Nu is het gemakkelijk om verkeerd te begrijpen wat de uitdrukking ‘vrees voor de Heer’ betekent. Aan de ene kant betekent het niet dat je bang moet zijn, tenzij je natuurlijk in zonde leeft en ik ook bang zou zijn voor het oordeel. Maar dat is niet echt waar de vrees voor de Heer over gaat. Vrees voor de Heer kan niet worden afgezwakt tot zoiets als beleefdheid. Maar vrees voor de Heer is zoiets als ‘eerbiedig ontzag’ of ‘aanbiddelijk respect’. Met eerbiedig ontzag of eerbiedig respect en hoe we met God omgaan, dat is het begin van wijsheid. Dat is waar het allemaal vandaan komt.
In Exodus 14 wordt een nogal krachtig beeld geschetst om ons te helpen begrijpen wat vrees voor de Heer is. Verplaats jij jezelf wel eens in de schoenen van mensen uit de Bijbel en vraag je je af hoe dat was? Ik hoop dat we de hele Bijbel in de hemel opnieuw kunnen beleven, want ik wil door de Rode Zee gaan en de wateren zien scheiden en kijken of daar vis zit. Plaats jezelf in hun schoenen. Ze zijn gevangengenomen door de Egyptenaren. God zendt in Zijn macht tien vreselijke plagen en laat je los, je vertrekt, anderhalf miljoen van jullie, je komt naar de Rode Zee, je leider strekt zijn staf uit, de wateren scheiden, je gaat over en dan komt de vijand. Je ziet het water op hen instorten en hen doden. Hoe denk jij op dat moment over God? Dat is vrees voor de Heer.
Exodus 14:31: "Israël zag de grote macht die de Heer tegen de Egyptenaren gebruikte. Daarom vreesde het volk de Heer en geloofde in de Heer." Dat is wat de vrees voor de Heer is; het is eerbiedig ontzag, aanbiddelijk respect, hoe je je voelt als je ziet hoe God de Rode Zee uiteen splijt en vervolgens ziet hoe God de Rode Zee weer op de vijanden laat instorten. Je reageert met angst voor de Heer. Vrees voor de Heer is waar wijsheid begint. Het ligt in het centrum van alles. Met andere woorden: als je naar wijsheid zoekt, vind je God. Dat is wat Spreuken 1:7 zegt. Als je naar wijsheid zoekt, zul je God vinden, omdat ware wijsheid begint met weten wie God is.
Kijk naar Spreuken 2, beginnend bij vers 1: ‘Mijn zoon, als je mijn woorden ontvangt en mijn geboden als een schat bewaart, waardoor je aandacht schenkt aan wijsheid en je hart neigt tot begrip. Ja, als je om inzicht roept en je stem verheft om begrip, als je het zoekt als zilver en zoekt als naar verborgen schatten.” Zou het niet ongelooflijk zijn als we dat zouden doen? Zou het niet ongelooflijk zijn als de kerk bekend zou staan als mensen die hartstochtelijk zijn in het nastreven van Gods wijsheid, “die ernaar zoeken als zilver, ernaar zoeken als naar een verborgen schat, dan zul je de vreze des Heren begrijpen en de kennis vinden die van God"?
Kijk, het uitgangspunt voor wijsheid is vrees voor de Heer. En vrees voor de Heer begint met weten wie God is, begrijpen wie Hij is. En als je eenmaal weet wie God is, begrijp je automatisch dat Hij en Hij alleen de enige bron van ware wijsheid is. Kijk naar het volgende vers, vers 6: “Want de Heer geeft wijsheid, uit Zijn mond komen kennis en inzicht.” Dit is wat Jakobus zegt in het boek Jakobus, hoofdstuk 1: als het je aan wijsheid ontbreekt, bid dan en de Heer zal je wijsheid geven. Het uitgangspunt van wijsheid is dus het begrijpen van de vrees voor de Heer, het begrijpen van wie Hij is en wat waar is, en wat juist is, en wat wijs is, komt van Hem. Ja, ik weet dat een blinde eekhoorn af en toe een nootje kan pakken.
Zo nu en dan komen mensen met iets dat waar is. Maar de bron van ware wijsheid en de bron van wat altijd wijs is, is God. Dat is waar Spreuken 1:7 over gaat. Als je iets hoort, hoor dan dit: God weet het het beste. Dat is waar Spreuken over gaat. Gods wegen zijn waar, Gods wegen zijn goed en God, onze Vader, weet het het beste. Dat is wat ten grondslag ligt aan alle Spreuken, omdat dit Zijn wijsheid is. En dus is het uitgangspunt om te begrijpen dat Hij gelijk heeft en dat daarom Zijn wijsheid waar is.
Twee soorten mensen in deze wereld
Er zijn twee soorten mensen op deze wereld. Ik vind het soms nuttig om dingen op te splitsen tot hun eenvoudigste componenten, en er zijn twee soorten mensen op deze wereld: er zijn mensen die geloven dat God gelijk heeft en mensen die geloven dat God ongelijk heeft. Dat is één manier om ernaar te kijken. Of je gelooft dat God weet waar Hij het over heeft en dat Hij wijs is, of je denkt niet dat God weet waar Hij het over heeft, en in feite is Hij een dwaas. Er zijn twee soorten mensen in deze wereld en Spreuken heeft krachtige taal voor deze twee soorten mensen.
De wijze
Aan de ene kant heb je de wijzen. Zo noemt Salomo ons. De wijze persoon gelooft dat Gods wegen altijd waar zijn, dat Zijn wegen altijd de beste zijn, ongeacht wat vrienden zeggen, ondanks wat de menigte zegt, ondanks de laatste psychologische rage, ondanks wat je hormonen je vertellen, ondanks wat het verlangen van een jongere is. Onafhankelijkheid vertelt hen, ondanks de bedrieglijke, mogelijke voordelen van de zonde op de korte termijn, ondanks al deze dingen. En al deze dingen strijden tegen God, nietwaar? Ondanks deze dingen zegt de wijze persoon: ‘Weet je wat? Ik geloof dat God gelijk heeft. Ik geloof dat Hij wijs is.” En de wijze persoon die gelooft dat God altijd gelijk heeft, is dan heel leerzaam.
In het midden van Spreuken 2 staat: ‘Als je het zoekt als zilver en ernaar zoekt als naar verborgen schatten’, als je leergierig bent, als je echt wilt leren, als je wijs wilt zijn, dan zul je de vreze des Heren kennen en je zult de kennis van God vinden. Dat iemand die wijs is, leerbaar is, zelfs als dat betekent dat hij moeilijke lessen moet leren in moeilijke omstandigheden, omdat de leerbare persoon openstaat, zelfs als hij gedisciplineerd wordt.
Een van de bekendere spreuken staat in Spreuken hoofdstuk 3:11-12. ‘Mijn zoon, veracht de discipline van de Heer niet en wees niet moe van Zijn terechtwijzing. Want de Heer bestraft hem die Hij liefheeft als de vader de zoon in wie Hij behagen schept.” Hoe vaak, ouders, hebben we tegen onze kinderen gezegd: “Dit doet mij meer pijn dan jij”? En ze zeggen: "Ja, toch!" "Oh nee, ik doe dit omdat ik van je hou." “Ja, juist!” Dat is precies wat onze hemelse Vader doet. Als we zondigen, als we het verkeerde pad kiezen, worden we gedisciplineerd, en de wijze persoon begrijpt, zelfs midden in de discipline, dat hij aan het leren is, en hij wil leren omdat hij wijs wil zijn, omdat hij gelooft. Hun hart dat wijsheid wil begint met de vrees voor God en dat Hij de bron is van wat waar is.
Een wijs mens gelooft dat God gelijk heeft. Een wijs persoon is onder alle omstandigheden leerbaar en een wijs persoon gelooft dat gerechtigheid, dat dingen op Gods manier doen, op de lange termijn altijd beloond wordt. Ik zei eerder dat er in Spreuken een contrast bestaat tussen korte termijn- en langetermijndenken. Dat zijn mijn woorden. Salomo gebruikt ze niet. Het is het idee dat een wijs persoon niet alleen naar het onmiddellijke kijkt, maar dat de wijze persoon begrijpt dat er consequenties en leven zijn na deze beslissing. De wijze persoon kan naar de andere kant kijken en zeggen: “Weet je wat? God zal gerechtigheid belonen. God zal degenen belonen die doen wat juist is.”
En een van de leuke dingen die gebeuren, en ieder van jullie die al langere tijd christen zijn, weet dit, is dat je als christen begint als je jong bent en dat je op voorhand geen enkele beloning ziet: Jij? Alles is van de langere termijn. “Waarom kan ik dit niet zeggen?” "Nou, het is het juiste om te doen." En dan besef je onderweg: 'Weet je wat? Het is beter als ik op mijn mond let. Het is beter als ik geen ongezonde praatjes uit mijn mond laat komen.” Maar wat er gebeurt, is dat wat op de lange termijn was, een kortere termijn wordt, nietwaar? En je begint steeds sneller in te zien dat Gods wegen de beste zijn en dat we, zelfs in tijden van discipline waarin God ons disciplineert, wanneer we de gevolgen van onze daden ondergaan, er zelfs in kunnen zien, ja, Gods manieren zijn de beste manieren. Volgens Spreuken is dat wat iemand wijs maakt. Gods wegen zijn de beste. Ze zijn daarom leerbaar en ze begrijpen dat God op de lange termijn, en vaak ook op de korte termijn gerechtigheid beloont.
Ik denk niet dat ze ere galerijen gaan maken voor de echt wijze mensen onder ons. Ik betwijfel of ze ooit straten zullen vernoemen naar echt wijze mensen. Ik denk niet dat ze het ooit zouden doorgronden, omdat de wereld zich niet bekommert om Gods wijsheid en Gods wijsheid niet zal belonen. Niettemin is Gods wijsheid waar en altijd juist. Dat is de wijze persoon uit Spreuken. Dit is de enige keer dat ik een woord mag gebruiken waarvan mijn grootmoeder zei dat ik het niet kon gebruiken.
Dwazen
Er zijn ook dwazen in deze wereld. Dat is wat Salomo onverstandige mensen noemt. Dwazen zijn degenen die niet naar God luisteren. Dwazen zijn degenen die denken dat hun vrienden het beter weten. Als we een stapje terug zouden kunnen doen en hiernaar zouden kijken, zouden we zeggen: “Dit is gewoon belachelijk.” Dit is niet banaal en het is niet respectloos bedoeld, maar de hele week heb ik alleen maar kunnen denken aan een geweldige hemelse worstelwedstrijd, en we lopen de arena binnen en zien dat God eeuwig leeft. Hij heeft alles gemaakt. Hij weet alles. En Hij kan alles doen wat Hij wil.
En dan heb je de ongelovige vriend aan de ander kant. Het enige wat hij kan maken is een puinhoop. En ik weet niet zeker of hij iets weet; hij kan zeker niet slagen voor de geschiedenisles. En het maximale dat hij zoekt is zijn eigen gelijk. Als je erover nadenkt, weet je precies waar ik het over heb. “In deze kant is God en aan die kant zijn je vrienden in de wereld en de vraag is: wie heeft gelijk?
Het is niet mijn bedoeling om er luchtig over te doen, maar als je een stap achteruit doet en ernaar kijkt, zo dwaas is deze hele zaak. En als jij en ik dwaze beslissingen nemen en het pad van het kwaad en het pad van de dwazen bewandelen, wat gebeurt er dan? Wij raken verstrikt. Een van de krachtigste spreuken is Spreuken 5:22: “De ongerechtigheden van de goddeloze verstrikken hem en hij wordt vastgehouden in de koorden van zijn zonde.” Is dat niet waar? Is het niet waar dat wanneer we het dwazenparadijs binnengaan (ze noemen het niet voor niets het dwazenparadijs, omdat het geen paradijs is), en we slechte beslissingen nemen en de zonde zijn tentakels om ons heen wikkelt en zijn verlangen is om iedereen uit te knijpen? Ons leven en adem uit ons lichaam en dwazen raken verstrikt. Ze zijn niet leerbaar, maar raken verstrikt in de zonde. Terwijl de wijze mens naar de lange termijn kijkt, kijkt de dwaas alleen naar de korte termijn. Het is de dwaas die zegt dat er geen gevolgen zijn. Het is de dwaas die zegt: ‘Ik ga de gemakkelijke weg kiezen.’ Het is de dwaas die zegt: ‘Het enige waar ik om geef is onmiddellijke bevrediging. Ik denk niet eens dat er consequenties zullen zijn. Ik ben niet geïnteresseerd."
Een van de meest fundamentele, onderliggende thema’s in alle Spreuken is dat ‘de wijze de lange termijn ziet en de dwaas de korte termijn ziet, alsof er geen morgen is’. Hier zijn een paar voorbeelden, en ik zal nogal expliciet zijn, omdat de Bijbel expliciet is en voor mij betekent niet expliciet zijn dat we niet trouw zijn aan de tekst. God is hier, aan deze kant en Hij zegt: “wat ook waar is, wat mooi is, wat eervol is, (Filippenzen 4), blijf bij deze dingen stilstaan. Denk hier eens over na. Dit zijn de dingen die je geest zouden moeten indrinken. Dat is verstandig. Ik heb je gemaakt. Ik heb je bij elkaar gezet. Ik weet wat er gebeurt als je het verprutst. Doe die andere dingen niet. Wat ook maar puur, lieflijk en eervol is, denk over deze dingen na.”
En de dwaas in de andere hoek zegt: 'Laten we naar een vieze film gaan. Er is een nieuwe film met R-rating. Het is maar een klein beetje vloeken.” Oh, dus ik ga maar een paar keer naar mijn Godsnaam-medicijn luisteren via de vuilnisbelt van deze wereld. Dat maakt het oké. God zegt: “als het niet puur en lieflijk en eervol en lieflijk is, is het niet goed voor je. Het zal je beschadigen. Er zullen consequenties zijn.” Het ander zegt: "Oh kom op." Wat ga je doen? Wie ga je geloven?
Kijk, het is de dwaas die zegt dat er geen gevolgen zijn. Het is de wijze mens die naar de lange termijn kijkt. God is hier en Hij zegt: “Ik heb jou geschapen, Theo, voor één vrouw. Niet twee vrouwen, niet drie vrouwen. Ik heb Adam en Eva geschapen, ik heb jou geschapen om één echtgenoot te hebben en ik heb jou geschapen om je hart te behouden, en ik heb jou geschapen om je lichaam voor je echtgenoot te behouden. Het is het grootste geschenk dat je haar kunt geven.”
De dwaas in de hoek zegt: 'Ah, kom op. Laten we een beetje gek doen. Het maakt niet uit, wat ben jij, een preuts mens?!” God zegt: “ik heb jou voor je partner geschapen. Wees voorzichtig, er zijn consequenties!”
“O, er zijn geen gevolgen. Nou ja, gonorroe, syfilis, AIDS, de moord op je eerstgeboren kind door abortus. Natuurlijk zijn er verder geen gevolgen.” En jij zit hier en zegt: “Wie geloof ik? Geloof ik die persoon wiens lippen van honing druipen en wiens spraak zo glad is als olie? Of geloof ik mijn Heer en God? Dat is de vraag van Spreuken, nietwaar? Helaas worden zoveel mensen dwazen en het begint jong, jullie allemaal. Wees niet verrast.
De verhalen die ik hoor zijn gewoon verbazingwekkend over hoe jong dit soort dingen beginnen. Het is daarbuiten, en de persoon die zegt dat er geen gevolgen zijn aan seksuele immoraliteit, begrijpt niet dat er gevolgen zijn, zelfs als je vergeven wordt. Er is vergeving, toch? Prijs de Heer om vergeving. Ik weet niet of het je is opgevallen, maar op veel plaatsen in het Oude Testament wordt de zonde vergeven, maar zijn er nog steeds consequenties. Heb je dat gezien? Soms neemt God de gevolgen weg, soms niet. David en Bathseba kregen vergeving van hun zonde en de baby sterft. Er zijn consequenties. Dus je kijkt naar de situatie en je zou zeggen: “Doe niet zo dwaas.” En de anderen zouden zeggen: “Wees een dwaas! Er zijn geen gevolgen.” Dat is de boodschap van Spreuken. Er zijn altijd gevolgen aan zonde. Prijs de Heer om vergeving. Wij zijn vergeven zondaars, amen? Maar er zijn consequenties die meestal moeten worden betaald.
Er zijn twee soorten mensen op deze wereld. Er zijn wijze mensen en er zijn dwazen. De vraag over Spreuken is heel duidelijk. Gelooft u dat God het het beste weet? Ben je wijs of ben je een dwaas? Misschien wel het bekendste gezegde van allemaal, afgezien van misschien: ‘O luiaard, denk aan de mier’, staat in Spreuken hoofdstuk 3:5-6: ‘Vertrouw op de Heer met heel uw hart en steun niet op uw eigen inzicht. Erken Hem in al uw wegen, en Hij zal uw paden recht maken.” Vertrouw op de Heer. Leun niet op jezelf. Leun niet op dat magere preadolescente mensje in de hoek, maar vertrouw op de Heer. Steun op de Heer en erken Hem dat u dag in dag uit, wanneer u met situaties wordt geconfronteerd, zegt: “Ja, God, ik zal U erkennen. U hebt gelijk. Ik geloof dat U gelijk heeft.” En als jij en ik op de Heer vertrouwen en als we zijn woord volgen, zal Hij onze paden recht maken. Kijk, het komt allemaal neer op geloof. Zo vaak is de conclusie in deze oudtestamentische passages geloof. Gelooft u dat de Heer het het beste weet?
Zult u op God vertrouwen? Ik denk niet dat er veel meer is dat God behaagt dan een persoon, misschien zelfs een jong persoon die de wereld de rug toekeert en zegt: “Door geloof, God, geloof ik dat Uw wegen de beste zijn.” En dat is moeilijk om te doen, nietwaar? Het wordt met elke generatie moeilijker, want als je de wereld de rug toekeert en zegt: ‘Ik ga geen dwaze dingen doen. Ik ga Gods ding doen”, vecht de wereld tegen jou. Maar weet je wat? Je hebt de Heilige Geest aan je kant en Hij zal voor je vechten als je de wereld de rug toekeert. En raad eens? God heeft vreugde in jou. Als je zegt: ‘Ik ga Gods wijsheid volgen’, zal de wereld je niet accepteren. Ik weet dat niet geaccepteerd worden een van de engste dingen is. Ik begrijp hoe belangrijk dat is in onze ontwikkeling.
De wereld zal jou niet accepteren als jij haar de rug toekeert, maar God zal jou wel accepteren. En wanneer jij en ik voor Zijn troon staan, zal Hij naar jou en mij kijken, en zeggen: “goed gedaan, goede en trouwe dienaar. Treed binnen in de vreugde van uw Meester.” Nu, ik weet niet hoe het met jou zit, maar dat is de groep waar ik door geaccepteerd wil worden. Ik weet dat het moeilijk is, jullie allemaal.
Het is moeilijk, maar ik zou veel liever hebben dat de Heilige Geest voor mij strijdt, ik zou veel liever hebben dat God zich in mij verheugt, en ik zou veel liever weten dat Hij mij gaat accepteren, mij in Zijn armen zal houden en zal zeggen: “Goed gedaan, je hebt het juiste gedaan. Weet je, wijsheid is zoals wijsheid is. Salomo, de wijste man ter wereld, stierf als een dwaas. Waarom? Omdat hij de spreekwoorden kende, maar ze niet deed. Met dat als achtergrond ga ik afsluiten. Besluit alstublieft niet zomaar dat God weet waar Hij het over heeft. Denk niet alleen intellectueel: “Ja, dat klopt. Gods wegen zijn goed.” Wijsheid is zoals wijsheid, en wijsheid betekent dat ik zal gehoorzamen, dat ik trouw zal zijn aan mijn verbondsGod, en uit mijn relatie met Hem en mijn liefde voor Hem zal vreugdevolle gehoorzaamheid voortkomen als ik mijn neus naar de wereld richt en kijk tegen God en ik zeg: “U hebt mij gemaakt, U kent mij. U weet wat mij drijft. U weet wat er gaat gebeuren als ik iets verkeerd doe. Ik wil Uw manier. Het heeft alleen maar zin.” Wijsheid is zoals wijsheid is. Laten we geen wijze mensen zijn die als dwazen sterven.
Laten we hier over bidden: Vader, het is zo gemakkelijk omdat we zwak zijn en omdat de zonde altijd aan de deur ligt, is het zo gemakkelijk om te zeggen: “O God, ik denk niet dat U weet waar U het over heeft. Ik wil doen wat die ander wil doen. Vader, dit zijn gevechten waarvan u weet dat ik die strijd. Ik vermoed dat iedereen in op de een of andere manier deze strijd heeft. Maar Vader, wij willen, door de kracht van Uw Geest, een volk zijn dat wijs is, een volk dat erkent dat wijsheid bij U begint en van U komt wat waar is. En Vader, als we worden geconfronteerd met die dagelijkse beslissingen, of ze nu te maken hebben met overspel, luiheid of wat dan ook, bidden we, Vader, dat U onze harten en geesten wilt overtuigen en ons in de Geest wilt bekrachtigen, zodat we dat kunnen doen, niet handelen als dwazen, maar dat wij handelen als wijze mannen en vrouwen, jongens en meisjes, in het erkennen dat U en U alleen de bron van alle wijsheid bent. En wij willen U volgen. In Jezus’ naam, Amen.
Eerdere bijbelstudies: